لوبهای مغز

امروز در ادامه مباحث نوروسایکوژی می خواهیم درباره مغز و ساختار آن شامل لوبهای مغزی و برخی نواحی مهم آن با هم صحبت کنیم. همانطور که می دانید مغز در راستای جلو-عقب به دو قسمت تقسیم می شود که نیم کره های مغزی نامیده می شوند. وقتی از نمای جانبی به مغز می نگریم، فقط یکی از آنها دیده می شود. با این حال آنچه امروز معرفی می کنیم، در هر دو لوب یکسان است.

سطح مغز با لایه ای ضخیم از بافت مغزی پوشیده شده است که قشر (کورتکس) مغزی (Cerebral Cortex) نامیده می شود. برای آنکه مغز، سطح بیشتری از کورتکس مغزی داشته باشد، قشر آن تا حد ممکن تا خورده است و این تاخوردگی باعث ایجاد برآمدگی ها و فرورفتگی هایی شده است که به ترتیب شکنج (Gyrus) و شیار (Sulcus) نامیده می شوند.

هر نیم کره مغز شامل 4 لوب است: لوب پیشانی(Frontal Lobe)، لوب آهیانه(Parietal Lobe)، لوب گیجگاهی (Temporal Lobe) و لوب پس سری (Occipital Lobe). شیار بزرگی که در قسمت بالا و جلوی مغز (بین دو قسمت آبی و بنفش) وجود دارد، شیار مرکزی نامیده می شود که لوب پیشانی (قسمت آبی رنگ) را از لوب آهیانه (قسمت بنفش) جدا می کند. شیار دیگری که که لوب گیجگاهی را از سایر لوبها جدا می کند، شیار سیلویوس (Sylvian) نامیده می شود. لوب پس سری در قسمت عقب مغز قرار دارد ولی مانند سایر لوبها، مرز کاملا مشخصی با سایر قسمتهای مغز ندارد.

هر لوب مغزی با کاردهایی خاص مرتبط است. با اینکه تعداد کارکردهای متفاوت هر لوب بسیار زیاد است و به راحتی نمی توان آنها را در یک یا چند کلمه خلاصه کرد، ولی بخشی از کارکردهای هر لوب به قرار زیرند:


لوبهای مغز


لوب پیشانی با فعالیتهای حرکتی و کارکردهای عالی شناختی از قبیل تفکر منطقی، تصمیم گیری و برنامه ریزی مرتبط است. در این لوب ناحیه ای در جلوی شیار مرکزی وجود دارد که شکنج پیش مرکزی نام دارد و در کنترل حرکتی نقشی اساسی ایفا می کند و در واقع قشر حرکتی اولیه (Primary Motor Cortex) در این ناحیه قرار دارد.

لوب آهیانه برای پردازش اطلاعات حسی دریافتی اهمیت دارد و در توجه و بازنمایی فضایی نیز اهمیت دارد. شکنج پس مرکزی در لوب آهیانه حاوی قشر حسهای تنی اولیه (Primary Somatosensory) است و اینجا جایی است که حس لامسه پردازش می شود.

لوب گیجگاهی در پردازش سیگنالهای صوتی دخالت دارد و همچنین در یادگیری و حافظه نیز اهمیت دارد و لوب پس سری نیز حاوی مناطق مهم پردازش تصویری نظیر قشر تصویری اولیه است.