دریافت فایل صوتی: از اینجا
امروزه سرآمدی و شایستگی فرزندان در مدرسه یکی از دغدغه های اصلی والدین است و آنها می کوشند از طریق پایش کودکان بر روند یادگیری آنها نظارت داشته باشند. این نظارت گاهی خود به وسواسی برای والدین بدل می شود و این نگرانی ایجاد می گردد که مبادا فرزندشان مشکل یا اختلالی در یادگیری داشته باشد. اما ببینیم چه چیز اختلال یادگیری محسوب می شود. کتاب DSM-V که مرجع اختلالات روانی محسوب می شود، اختلال یادگیری خاص (Specific Learning Disorder) را اینگونه تعریف می کند:
مشکل در یادگیری و توسعه مهارتهای خاص زیر حداقل به مدت 6 ماه:
- خوانش پریشی (Dyslexia): مشکل در خواندن
- نوشتار پریشی (Dysgraphia): مشکل در نوشتن
- اختلال یادگیری ریاضی (Dyscalculia): مشکل در ریاضیات
ممکن است فردی به یکی از این اختلالات مبتلا باشد و ممکن است در 2 یا هر 3 اختلال درگیر باشد.
این اختلالها معمولا در سن مدرسه تشخیص داده می شوند زیرا
کودک معمولا در آنجا برای اولین بار ارزیابی می گردد.
اکنون می خواهیم نگاهی دقیقتر به هر یک داشته باشیم.
خوانش پریشی: همانطور که گفتیم مشکل در خواندن است و اگر به آن توجه نشود، معمولا در تمام عمر باقی می ماند. سایر مشخصات از قرار زیرند:
- این اختلال بر ارتباط کلامی و نوشتاری اثر می گذارد زیرا در شناسایی حروف و کلمات اشکال وجود دارد و فرد ناگزیر است، کُند، نادرست و با تلاش زیاد بخواند.
- معمولاً شخص برای جبران این نقیصه، کلمات را حدس می زند.
- نحوه بیان و آوای جملات و کلمات اشتباه است.
- ممکن است فرد در پیشوندها و پسوندها و هجی کردن کلمات دچار خطا گردد.
- نکته مهم دیگر آنست که مشکل در خواندن باعث می شود، فرد در فهم آنچه می خواند، ناتوان باشد. زیرا تمرکز روی کلمات باعث می شود، معنای کل جمله را درک نکرده و از سوی دیگر ترتیب جملات و اتفاقات در ذهنش آشفته شود و در نهایت توانایی استنتاج معنا از نوشته ها را از دست بدهد.
نوشتار پریشی: همانطور که گفتیم این اختلال مشکل در نوشتن است که شامل موارد زیر است:
- ضعف در هجاکردن یا دستور زبان
- ضعف در نوشتن با دست و این در حالی است که سایر فعالیتهای حرکتی مشکلی ندارند. مثلا کودک به آسانی از قیچی استفاده می کند.
- این افراد در زبانهای لاتین با حروف بزرگ و کوچک و در زبان فارسی با جدانوشتن و چسباندن کلمات مشکل دارند.
- نوشتنشان بسیار کند و طاقت فرساست. این حالت به خستگی نوشتن (Writing Fatigue) موسوم است.
- و یک مشکل کلی این افراد گرفتاری در پیاده سازی افکار بر روی کاغذ است. به عبارت بهتر مبتلایان به این اختلال، فکر کردن و نوشتن را نمی توانند بصورت همزمان انجام دهند.
- و در نهایت نوشته هایشان فاقد انسجام و شفافیت معنایی است.
اختلال یادگیری ریاضی: این اختلال در واقع ضعف در فهمیدن اعداد، اندازه و ارتباط آنهاست:
- مهمترین و رایجترین گرفتاری، مشکل در حس عدد (Number-Sense) نامیده می شود که به معنای فهم تصویری اعداد و کارکرد آنهاست و اینکه اعداد چگونه در محور خطی قرار گرفته، سنجش گشته و کمّی می شوند.
- این افراد در به خاطر سپردن قواعد ریاضی همچون فرمولها و معادله ها با دشواری روبرو هستند.
- آنها نمی توانند مراحل استدلال ریاضی را دنبال کنند. زیرا منطق پشت آن را نمی فهمند و بنابراین غالباً آنرا طوطی وار حفظ می کنند.
- و در نهایت در بررسی تحلیلها، اشکال، آمایه ها و نمودارهای آماری و همچنین در اندازه گیری دستورات غذایی و ترکیب مواد و ... با اشکال مواجه اند.
دو نکته ای که برای هر سه اختلال قابل تامل است:
نخست آنکه آنها بر اثر بهره هوشی پایین یا عدم علاقه به یادگیری ایجاد نشده اند و در واقع ارتباطی میان این دو عامل و بروز اختلالات یادگیری وجود ندارد.
و دوم اینکه با روشهای درست آموزشی فرد می تواند در این مهارتها توانا گردد.
یک روش آنست که تغییرات کوچکی در روش تدریس ایجاد گردد. به عنوان مثال:
برای مبتلایان به خوانش پریشی می توان موارد زیر را بکار برد:
- آزمونهای بدون زمان
- آزمونهای شفاهی
- فایلهای آموزش تصویری
- استفاده از نوشته هایی با قلم خاص که ممکن است آنرا راحتتر بخوانند یا در درازمدت با آن ارتباط برقرار کنند.
برای نوشتارپریشان می توان از موارد زیر استفاده کرد:
- استفاده از کاغذ خط دار به ویژه کاغذ شطرنجی عریض
- بکارگیری مداد یا قلم گیره دار خاص که با آن راحت باشند.
برای مبتلایان به اختلال یادگیری ریاضی:
- انجام بازیهای ریاضی
- استفاده از اشیایی که در زندگی واقعی بکار برده می شوند. مانند دکمه ها و ... که برای آموزش اعداد می توانند مفید واقع شوند تا حس عدد ایجاد گردد.
به عنوان نکته پایانی، این واقعیت که در اکثر موارد، اختصاص زمان بیشتر برای انجام تمرینات خانگی و کلاسی و نیز استفاده از آموزش نفر به نفر می تواند در بهبود کامل اختلال موثر باشد.
منبع: +
