شخصیتهای دیسنی و اختلالات روانی

چند وقتی هست که با اکران سینمایی و پخش دی وی دی فیلم برادرم خسرو در شبکه خانگی بحث درباره اختلال دوقطبی داغ شده و حتی به محافل غیرتخصصی مانند دورهمی های دوستانه یا خانوادگی هم کشیده شده است. به نظر من این اتفاق خوبی است. زیرا ضمن آشنایی عامه مردم با این اختلال روانی، داغ و ننگ (Stigma) این بیماری نیز کمرنگتر می شود. با این اندیشه به فکر افتادم که معرفی کوتاهی بر فیلمهایی مانند این فیلم یا فیلم ذهن زیبا ( که درباره فردی با اختلال اسکیزوفرنی است) داشته باشم. در جستجو در وب به مطلبی برخوردم که کاراکترهای برخی انیمیشنهای شرکت دیسنی را از حیث بیماریهای روانی بررسی کرده بود. بد ندیدم این مطلب را به فارسی برگردانم.

 

10 شخصیت دیسنی با اختلال روانی جدی:

1-   السا (فروزن):

السا قادر است برف و یخ را تولید و کنترل کند. به همین دلیل همیشه از این می ترسد که مبادا به کسانی که دوستشان دارد آسیب برساند. به نظر می سرد السا به آگورافوبیا یا هراس از مکانهای شلوغ مبتلا باشد.

آگورافوبیا از جمله اختلالهای اضطرابی است که در آن فرد از حضور در مکانهای شلوغ و بسته و جاهایی که در آنها امکان گریز سریع وجود نداشته باشد، هراس دارد و همواره می ترسد کنترل خود را از دست بدهد.

علاوه بر آگورافوبیا، السا مبتلا به اختلال دیگری هم هست که باعث می شود قلعه ای یخی برای خود بنا کند: پارانویا یا اختلال بدگمانی. السا با این کار می خواهد خود را از گزند و آسیب دیگران در امان نگه دارد.

2-   پو خرسه (وینی د پو):

هر کس که کارتون پوخرسه را دیده باشد، می داند که او همیشه در اطراف کندوها و کوزه های عسل می گردد و وقتی به عسل می رسد، کنترل خود را از دست می دهد و آنقدر عسل می خورد که به دردسر بیافتد. با اینکه پوخرسه شخصیتی دوست داشتنی و معصوم است ولی به نظر می رسد که از اختلال پرخوری روانی (Binge Eating) رنج می برد.

3-   کاپیتان هوگ (پیتر پان):

در همه انمیشنهایی که کاپیتان هوگ حضور دارد، تمساحی هم هست که او را دنبال می کند. این تمساح یک ساعت را بلعیده است که کاپیتان هوگ از تیک تاک آن نزدیک شدن تمساح را متوجه می شود. علاوه بر آن، این تمساح یک دست کاپیتان هوگ را نیز خورده است. این حادثه یک سانحه کامل را برای کاپیتان هوگ رقم زده است و بنابراین کاپیتان هوگ از اختلال استرس پس سانحه (PTSD) رنج می برد. درباره اختلال PTSD قبلاً در اینجا صحبت کرده ایم.

4-   اسکار (شیرشاه):

اسکار مثالی کلاسیک از دو اختلال روانی همراه (کاموربید) است:

شخصیت خودشیفته با شخصیت ضداجتماعی در کاراکتر او ترکیب شده اند. او هیچ توجهی به دیگران و حقوق آنها ندارد. او برادرش را بدون عذاب وجدان می کشد و سعی می کند پسرعمویش سیمبا را هم از بین ببرد.

5-   ملکه شیطانی (سفیدبرفی و هفت کوتوله):

ملکه شیطانی در انمیشن سفیدبرفی و هفت کوتوله نیز یک مثال کلاسیک برای شخصیت خودشیفته است. او معتقد است که زیباترین و جذابترین زن در روی زمین است و دایماً از آینه جادویی خود تایید می گیرد. روزی که آینه می گوید سفیدبرفی زیباترین خانم دنیاست است، ملکه شیطانی قصد کشتن او را می کند.

6-   بل (دیو و دلبر):

بل کودکی سختی داشته است. او مادرش را در کودکی از دست داده است و با پدری نامتعارف زندگی می کند. عشق بی حد و حصر او به کتاب و کتاب خواندن باعث شده است که او را در دهکده، دختری عجیب و غریب و مرموز قلمداد کنند.

وقتی که بل توسط دیو گرفتار شد، به جای فرار شروع به همدردی با دیو کرد و این نشان می دهد که او به نشانگان استکهلم (Stockholm Syndrome) دچار شده است. سندرم استکهلم وقتی اتفاق می افتد که شخصی با گروگانگیر خود احساس همدلی و همحسی می نماید و به او در رسیدن به اهدافش کمک می کند.

7-   دیو (دیو و دلبر):

در انمیشن دیو و دلبر، دیو نیز شخصیت نامتعادلی دارد. خشم بسیار در رفتار او کاملاً آشکار است. خشمی که در اثر تبدیل او از شاهزاده ای مغرور به دیوی کریه منظر حاصل شده است و  در دراز مدت به تنهایی و افسردگی بدل شده است.

8-   خرگوش سفید (آلیس در سرزمین عجایب):

هر بار که خرگوش سفید را در انیمیشن آلیس در سرزمین عجایب می بینیم، او برای انجام کار یا جلسه ای مهم عجله دارد. خرگوش سفید نه تنها از اضطراب آشکار رنج می برد، بلکه درگیر وسواس فکری-عملی نیز هست. زیرا اگر چیزی از جای خود برداشته شود، از نظر خرگوش هرج و مرج بزرگی اتفاق افتاده است.

9-   ایور الاغه (وینی د پو):

هر کس که ایور الاغه در کارتون پو خرسه را می شناسد، می داند که او همیشه در حال نق زدن و شکایت کردن از بلاهایی است که بر سر او می بارد. کاملاً مشخص است که ایور الاغه به افسردگی و اختلال بدبینی مبتلا است.

زیباترین نکته درباره ایور الاغه این است که دوستانش او را همانگونه که هست می پذیرند و انتظار ندارند او به خاطر آنها تغییر کند.

10-                  آریل (پری دریایی کوچک):

آریل به عنوان پری دریایی نوجوان مشکلات زیادی دارد. زیرا عاشق یک انسان شده است. کنجکاوی او درباره انسانها هربار توسط پدرش سرکوب شده است. ولی این سرکوبی نتیجه عکس داده و بدل به علاقه او به جمع آوری و دزدیدن اشیایی درباره انسانها شده است. این موضوع او را کاندیدای اختلالات احتکار (Hoarding Disorder) و دزدی اجباری (Kleptomania) می کند. درباره کلپتومانیا نیز قبلاً در اینجا صحبت کرده ایم.

در نهایت آریل فکر می کند که بدنش باید تغییر کند و به انسان مبدل شود. در اینجا نیز ابتلای او به اختلال بدشکلی بدنی (Body Dysmorphic) مطرح می شود. در بدشکلی بدنی، فرد نسبت به یک یا چند عضو بدن خود حساسیت و نارضایتی دارد و این نارضایتی به اندازه ای برایش اشتغال فکری ایجاد می کند که در زندگی طبیعی او اخلال ایجاد می شود.